امام علی علیه‌السلام و قرآن (کتاب)

معرفى كتاب

امام علی علیه‌السلام و قرآن کتابى است كه در آن به بيان تعاليم اميرمؤمنان علی‌ عليه‌السلام دربارۀ قرآن، علوم قرآنى، تفسير و روشهاى آن پرداخته مى‌شود.

در ميان گونه‌هاى تفسير، تفسير مأثور كه برگرفته از مخاطبان وحى تلقى مى‌شود از جايگاه ويژه‌اى برخوردار است و در ميان پژوهشها و مباحث مربوط به تفسير مأثور و يا به عبارتى تفسير نقلى، آراى تفسيرى علی‌ عليه‌السلام جايگاه خاصى دارد چراكه وى در دامان گيرندۀ وحى پرورش يافته و از آن حضرت تفسير و تأويل آيات الهى را فراگرفته است.در اين نوشته تلاش شده است تا دانش امام على و روشهاى او در تفسير كلام خدا واكاويده شود.

از اين رو موضوعات زير، با توجه به گنجايش كتاب حاضر از جمله مواردى است كه در آن به بحث و بررسى گذارده مى‌شود:

1. قرآن از نگاه امام على(ع)
2. علوم قرآنى در نگاهامام على(ع)
3. تبيين جايگاه امام على(ع) در تفسير قرآن
4. شرايط تبيين آيات الهى از ديدگاه امام على(ع)
5. روشهاى امام على در تفسير قرآن.

در پديدآوردن اين كتاب از منابع حديثى و تفسيرى فراوانى بهره برده شده است.تتبع گسترده در منابع گوناگون حديثى و تفسيرى به خوبى نمايان مى‌سازد كه روايتهاى تفسيرى بسيارى از امام علی‌ عليه‌السلام نقل شده است كه در ميان آنها نكات بديع فراوانى وجود دارد و در پژوهشهاى قرآنى از آنها غفلت شده است.نوشتۀ حاضر از جمله مقاله‌های «دانشنامه امام علی‌ عليه‌السلام» است كه در سال 1380-1379 به نام امام‌ عليه‌السلام نامگذارى شد.

ساختار

كتاب مشتمل بر پيشگفتارى از نويسنده و چهار فصل و كتابنامه و نمايه است:

فصل اول: «قرآن در آفاق نگاه امام علی‌ عليه‌السلام» در اين فصل به معرفى قرآن به عنوان كتابى جامع، دربردارندۀ دستورات الهى، ميزان رفتار، كتاب خبر، نصيحت‌گرى مشفق، كليد خيرات، حجت خدا، كتاب زندگى و...از ديدگاه امام(ع)پرداخته شده است.

فصل دوم: «علوم قرآنى در انديشۀ اميرمؤمنان» به مباحث علوم قرآنى نظير:اقسام آيات، اسلوب قرآن، زبان قرآن، تفسير، تفسير به رأى، تحريف، اسباب نزول، ناسخ و منسوخ، قرائت، تأويل، حروف مقطع و غيره از نگاه امام پرداخته شده است.

فصل سوم: «امام على، مفسرى سرآمد» به موضوع امام على(ع) و تفسير قرآن مى‌پردازد و از مقام تفسيرى امام على(ع) در قرآن، مقام تفسيرى على در نگاه پيامبر، دانش تفسيرى امام على(ع) در بيان خود او، تفسيردانى على(ع) در نگاه اهل بيت و در نگاه صحابه و قرآن‌پژوهان سخن مى‌گويد.

فصل چهارم: «تفسير و روشهاى آن» در دو بخش: تفسير و روش‌ها تنظيم شده است. بخش اول: «تفسير» به موضوعاتى چون:نياز به تفسير، تفسير و شرايط آن از نگاه امام على و غيره مى‌پردازد.

بخش دوم: «روشها» از روشهاى چهارگانۀ تفسيرى سخن مى‌گويد كه عبارتند از:

1. تفسير قرآن با قرآن
2. تفسير قرآن به كلام پيامبر(ص)
3. تفسير معناشناسى
4. تفسير عقلى و اجتهادى.

در كتابنامه فهرست منابع نوشتار حاضر و در نمايه فهرست آيات، روايات، نمايه اعلام، گروهها و غيره آمده است.

نسخه شناسى

كتاب حاضر توسط آقاى محمد مرادى و به زبان فارسى نگارش يافته است. اصل اين كتاب مقاله‌اى است كه در «دانشنامه امام علی‌ عليه‌السلام» در سال امام علی‌ عليه‌السلام 1380-1379 انتشار يافته است.

نسخه برنامه در قطع رقعى با جلد شوميز در 263 صفحه براى بار نخست در سال 1382 هجرى شمسى از سوى انتشارات «هستى‌نما» تهران، منتشر شده است.

منبع مقاله

پيشگفتار نويسنده و متن كتاب

منبع

ویکی نور